کارشناسان می‌گویند اگرچه هوش مصنوعی در حوزه نرم‌افزار انقلابی به راه انداخته، اما رایانش کوانتومی می‌تواند معادلاتی را در چند ثانیه حل کند که سریع‌ترین ابررایانه‌های جهان برای حل آن‌ها به طول عمر جهان نیاز دارند. پرسش مهم این است که آیا کوانتوم می‌تواند همان تأثیر تحول‌آفرین هوش مصنوعی را تکرار کند یا حتی از آن فراتر رود؟
کوانتوم؛ علمی پیچیده و نوپا در سایه درخشش هوش مصنوعی
مکانیک کوانتومی ذاتاً دانشی پیچیده، نظری و دشوار است؛ دانشی که رفتار ذرات ریز و پیش‌بینی‌ناپذیر را بررسی می‌کند و همین ویژگی باعث شده فناوری‌های مبتنی بر آن هنوز در سایه درخشش هوش مصنوعی قرار بگیرند.
با این حال، غول‌هایی مانند مایکروسافت و گوگل در ماه‌های اخیر از پیشرفت‌های چشمگیر خود در حوزه سخت‌افزار کوانتومی پرده برداشته‌اند؛ پیشرفت‌هایی که نشان می‌دهد رقابت میان دو فناوری، زودتر از تصور به مرحله‌ای حساس خواهد رسید.
ارزش بازار و هیاهوی رسانه‌ای
طبق گزارش مک‌کینزی، ارزش صنعت کوانتوم می‌تواند تا سال 2025 به حدود ۹۷ میلیارد دلار برسد؛ در حالی که بازار هوش مصنوعی در مقیاس تریلیون دلاری تخمین زده می‌شود.
با وجود این تفاوت چشمگیر، هر دو فناوری در معرض خطر اغراق رسانه‌ای قرار دارند؛ موضوعی که برخی تحلیلگران آن را به طنز «حباب بزرگ فناوری» نامیده‌اند.
در اواسط اکتبر، هشدارهایی درباره احتمال سقوط تا 62 درصدی ارزش سهام شرکت‌های فعال در حوزه کوانتوم منتشر شد؛ هم‌زمان با نگرانی مشابه درباره داغی بیش از حد بازار هوش مصنوعی.
ضعف‌های ذاتی دو فناوری
هر دو حوزه با چالش‌هایی اساسی روبه‌رو هستند:
هوش مصنوعی گاهی دچار «توهم» و خطاهای محتوایی می‌شود.
رایانش کوانتومی نیز به دلیل حساسیت زیاد، با خطاهای محیطی مواجه است؛ کوچک‌ترین تغییر در نور یا دما می‌تواند عملکرد آن را مختل کند.
برای حل این مشکل، برخی شرکت‌ها به ساخت کیوبیت‌هایی با الماس مصنوعی روی آورده‌اند تا بتوانند رایانه‌های کوانتومی را در دماهای معمولی نیز فعال کنند؛ رویکردی که در صورت موفقیت، نقطه عطفی در تاریخ این صنعت خواهد بود.
کاربردهای آینده و تهدیدهای پنهان
در حال حاضر تنها حدود ۲۰۰ رایانه کوانتومی فعال در جهان وجود دارد، اما همین تعداد محدود هم موجی از پیش‌بینی‌های جسورانه را به همراه داشته است.
برخی متخصصان معتقدند کوانتوم می‌تواند در حوزه‌هایی مانند پزشکی، انرژی، کشاورزی و رمزنگاری نقش مهم‌تری از هوش مصنوعی ایفا کند؛ به‌ویژه اگر توان پردازشی آن به کشف داروهای شخصی‌سازی‌شده یا تجزیه سریع میلیون‌ها ترکیب شیمیایی منجر شود.
با این حال، تهدیدها نیز جدی هستند. متخصصان امنیت سایبری هشدار می‌دهند که رایانه‌های کوانتومی در آینده می‌توانند تمام روش‌های رمزنگاری فعلی را بشکنند. دولت‌ها از هم‌اکنون در حال جمع‌آوری داده‌های رمزگذاری‌شده‌اند تا در «روز کوانتوم» آن‌ها را رمزگشایی کنند — روزی که برخی پیش‌بینی‌ها می‌گویند تا حدود سال ۲۰۳۰ فرا می‌رسد.
نتیجه‌گیری: ذهن و مغز آینده
در حالی که هوش مصنوعی در خط مقدم توجهات ایستاده، کوانتوم آرام اما پیوسته در حال ساختن آینده‌ای است که می‌تواند هم امیدآفرین باشد و هم هشداردهنده؛ آینده‌ای که شاید وقتی به‌طور کامل درک شود، دیگر فرصتی برای اصلاح باقی نمانده باشد.
می‌توان گفت هوش مصنوعی ذهن آینده است، و کوانتوم مغز آن.
